Između 1840. i 1870. godine, Britanija i Francuska udružile su snage u zastrašujućem nizu vojnih agresija i invazija.
Napali su Rusiju, uzrokujući blizu milion civilnih i vojnih žrtava u Krimskom ratu 1854-55. Dva puta su upadali u Kinu, primoravajući najmnogoljudniju zemlju sveta na neograničen uvoz opijuma koji je urušio njeno društvo i doveo do najkrvavijeg građanskog rata u istoriji, Taiping pobune 1850-1865.
Snažno su podsticali južne države SAD-a da se otcepe kao nezavisna robovlasnička nacija, kakvu su otvoreno zagovarali vodeći liberalni internacionalisti Londona i Pariza. Ovo je pokrenulo najkrvaviji građanski rat koji je severna hemisfera sveta ikada videla – Američki građanski rat 1861-65.
Francuska podrška omogućila je Britaniji da nemilosrdno slomi prvi indijski rat za nacionalno oslobođenje (koji su britanski i drugi zapadni istoričari uporno nazivali „indijskom pobunom“.) Tokom 1857. godine, pobijeno je najmanje milion Indijaca.
Sudbina Kine bila je još gora: procene broja ljudi nastradalih od ruke pobunjenika Taipinga kreću se do 40 miliona; pobunjenici su praktikovali bizarnu, mračnu parodiju hrišćanstva, uporedivu u genocidnom tretmanu nevernika sa Islamskom državom Iraka i Sirije (ISIS).
Uz neviđenu drskost i licemerje, Francuzi su, uz britansko ohrabrenje i odobrenje, čak srušili nezavisnu vladu Meksika i postavili austrijskog nadvojvodu, brata cara Franca-Jozefa kao novog meksičkog „cara“, kojeg će podržavati robovlasničke Konfederativne države Amerike (CSA). Francuska je takođe osakatila srednjeevropsku vladavinu Habsburga u ratu 1859. Trideset godina ništa nije moglo zaustaviti Britance i Francuze.
Količina ljudske patnje izazvane agresorskim ratovima i mešanjem u unutrašnje poslove drugih naroda bila je neizmerna. Britansko i francusko mešanje u Sjedinjenim Državama u stvari ima zapanjujuće sličnosti sa uzaludnim naporima Britanije, Francuske i SAD-a u rušenju legalne vlade Sirije tokom protekle decenije. Obe intervencije ilustruju kako je „stari“ NATO iz 1840-1870, poput „novog“ NATO-a od kraja Hladnog rata, pokazao dramatičnu vojnu nesposobnost i pogrešne procene.
Cepanje Amerike na dva dela i praktično njeno uništenje otvoreno je zastupao Robert Gaskoin-Sesil, kasnije lord Salisburi, vodeći strateg britanske spoljne politike od 1860-ih pa sve do penzionisanja 1902. godine. Umesto toga, intervencija je iznedrila američkog lidera odlučnog da zaštiti integritet nacije, slično aktuelnom sirijskom predsedniku Bašaru Asadu. Zvao se Abraham Linkoln. Poput Asada, koji je učinio sve da spreči da istrebljenje naroda Sirije od strane ISIS-a, Linkolna je britanska i francuska štampa besramno klevetala i proglašavala za kasapina i tiranina.
Britanska i Francuska imperija su dakle velikim delom odgovorne za smrt 850.000 ljudi u američkom građanskom ratu. Potcenili su Linkolna i nisu predvideli ruske diplomatske i vojne poteze u cilju zaštite američke unije, baš kao u Siriji tokom protekle decenije.
„Zlatno doba“ liberalizma sredinom 19. veka, uz otvorene granice i slobodnu trgovinu, imalo je i svoje mračne aspekte. Do 1860. uspostavljen je robovlasnički kartel „Dve kule“, kao prva zaista međunarodna, čak i globalna zločinačka organizacija, koja je koristila nove tehnologije železnice, parobroda i telegrafske komunikacije između kontinenata.
Prostitucija je takođe cvetala, mameći devojke iz Rusije i Austrijskog carstva u lažne brakove sa uglednim svodnicima, koji su ih prepuštali zlostavljanju i ponižavanju u javnim kućama Buenos Airesa, te sličnim bordelima u lukama širom Afrike i Indije pod britanskom upravom. Broj porobljenih žena procenjuje se na čak 140.000.
Takođe, britanska trgovina opijumom u Kini se nastavila tokom čitavog veka, pre svega preko luke Hong Kong, koju je Britanija uspostavila nakon pomorske pobede nad dinastijom King u Prvom opijumskom ratu.
„Prvi NATO“ doživeo je svoj prvi veliki poraz kada je car Aleksandar II poslao eskadrile ruske mornarice u SAD, kako bi sprečio britansku i francusku intervenciju na strani robovlasničke Konfederacije tokom američkog građanskog rata. Konačno je srušen kada je pruski kancelar Oto fon Bizmark uništio Drugo francusko carstvo, porazivši vojske cara Napoleona III 1870. godine.
Ujedinjena Nemačka, zaštićena od Engleza visokim carinama, Nemačkom carinskom unijom, zatim i Bizmarkovom ekonomskom politikom, nasledila je Francusku kao najjaču silu na evropskom kontinentu. Britanija je izgubila Francusku kao svog lojalnog saveznika i pouzdanog ratnika za sukobe sa drugim moćnim državama sveta, mada je Treća francuska republika 1880-ih nastavila da širi svoje kolonijalno carstvo na ogromne regije podsaharske Afrike i jugoistočne Azije.
Manično destruktivna epoha „prvog NATO-a“ bila je završena. Ali njene lekcije za čovečanstvo 21. veka sasvim su jasne: ponovo se velike parole o ljudskim pravima i intervencijama, navodno na strani dobra, cinično primenjuju radi demonstracije moći i prikrivanja agresije pred lakovernom javnošću Zapada.
Nove opasnosti u doba nuklearnog naoružanja i drugih oružja za masovno uništenje veće su nego ikad. Kao što je predsednik SAD-a Hari Truman voleo da kaže, pod suncem nema ništa novo sem istorije koju niste saznali.
(SOTT-ZTP)
